فروشگاه الماس,زمرد,یاقوت09025283869

سنگ یشم سبز یا جیدیت (Jadeite)

جیدیت نوعی ماده معدنی پیروکسین و یکی از دو نوع سنگ یشم خالص می باشد. نوع دیگر یشم ، نفریت Nephrite نام دارد.جیدیت گونه نایاب تر سنگ یشم بوده در نتیجه از ارزش بیشتری برخوردار است.
ارزشمند ترین نوع سنگ جیدیت که از تلالو رنگ آن مانند سنگ زمرد می باشد، سنگ جیدیت امپراطور Imperial Jadeite نام دارد.
تاریخچه جیدیت به هزاران سال قبل، زمانی که از آن برای ساخت سلاح و ابزار آلات استفاده می کردند (به دلیل سختی این سنگ) بر می گردد.

سنگ یشم ، سنگ محبوب آزتک ها و مایا ها (تمدن های باستانی قاره آمریکا )بوده و نام این سنگ نیز از عبارت اسپانیایی Pierda de ijada به معنی سنگ درد گرفته شده است.
در حقیقت سیاحان و کاوشگران اسپانیایی متوجه شده بودند که بومیان آمریکار مرکزی از این سنگ برای درمان درد و بیماری شان استفاده می کردند.
در زبان چینی ، به این سنگ (یو Yu ) به معنی بهشتی و یا مربوط به امپراطور اطلاق می شود.
از آنجاییکه این سنگ در مقبره پادشاهان چین یافت شده ، بنابراین اینطور به نظر می رسد که درتمدن چین این سنگ ، سنگی درباری محسوب می شده است.

تشخیص سنگ جیدیت

این سنگ را می توان از روی تراکم و سختی آن از گونه مشابه آن مثل نفریت تشخیص داد.
لازم به ذکر است که با توجه به نمونه های متعدد جعلی آن که در بازاز فروخته می شود ، تشخیص آن کاری دشوار برای عموم به نظر می رسد.
قابل اطمینان ترین روش تشخیص، اندازه گیری وزن مخصوص آن است.
همچنین از جمله روش های بازشناسی جیدیت از نفریت نیز صداسنجی است.
به این معنا که نفریت در صورت ضربه صدایی از خود متصاعد می کند در صورتیکه در مورد جیدیت اینطور نیست.

منابع سنگ جیدیت

اصلی ترین مبنع این سنگ و سنگ جیدیت امپراطور در برمه میانمار قرار دارد .
البته سنگ جیدیت امپراطور در گواتمالا نیز استخراج می شود .
علاوه بر میانمار جیدیت را می توان در ژاپن ، کانادا ، قزاقستان ، روسیه ، ترکیه ، کوبا و آمریکا نیز یافت.

رنگ جیدیت

این سنگ تنوع زیادی در رنگ از سبز ، سفید ، نارنجی ، زرد ، بنفش یاسی تا مشکی و خاکستری دارد.

با علم به اینکه رنگ سنگ ها در اثر ناخالصی در آنها ایجاد می شود ، خالص ترین سنگ جیدیت به رنگ سفید می باشد.

ارزشمند ترین حالت این سنگ به صورت سبز زمردین نیمه شفاف است.

این رنگ سبز به خاطر وجود کروم Chromium در سنگ است. ( چه در جیدیت چه در زمرد )
همانطور که گفته شد سنگ جیدیت امپراطور که در برمه میانمار یافت می شود به رنگ سبز زمردین می باشد.

نکته جالب این است که این امکان وجود دارد تا در یک تک سنگ جیدیت چندین رنگ دیده بشود ولی ارزش سنگی بالاتر است که رنگ در آن به صورت یکدست پخش شده باشد.

به علاوه ، خواستگاه های این سنگ با توجه به رنگ های آن در مناطق مختلف فرق دارد. به این معنا که ، رنگ سبز جیدیت بیشتر مورد اقبال مناطق غربی است.

این در حاایست که در خاور دور بیشتر از رنگ های سفید خالص و زرد با رگه های صورتی و یا جیدیت امپراطور استقبال می شود.

شفافیت و درخشش جیدیت

سنگ جیدیت هنگام پولیش می تواند کیفیت براق-روغنی و یا مات داشته باشد.
در این میان ، نفریت معمولا حالت شیشه ای را بیشتر القا می کند د رصورتیکه جیدیت خاصیت روغنی و واکسی دارد. ارزشمند ترین نوع جیدین گونه نیمه شفاف آن است.

شکل و برش سنگ جیدیت

این سنگ می تواند به اشکال بسیار ظریفی برش بخورد. امروزه آن را به صورت پیکره های چینی حکاکی شده ، بودا ، حیوانات ، اژدها و … می بینید.
همچنین اشیا کاربردی زیادی مانند دکمه ، ظروف مختلف ، نمکدان و فلفل دان از آن ساخته می شوند.
در زیور آلات از آن در تهیه مهره ، سنجاق سینه و آویز گردنبند و پابند استفاده می شود.

فرآوری جیدیت

برای ازبین بردن رنگدانه های قهوه ای این سنگ از اسید استفاده می شود. اسید سفید کننده باعث می شود تا جیدیت خلل و فرج پیداکننده و شکنندگی آن افزایش یابد در نتیجه پس از سفیدکردن ، توسط نوعی پلیمر پر می شود تا هم خلل و فرج پر شود و هم استحکام آن افزایش یابد و هم ظاهر آن زیبا شود.

برای اطمینان از اینکه آیا این سنگ با مواد مصنوعی رنگ شده یا خیر از ، چلسی فیلتر ، استفاده می کنند. (نوعی فیلتر تخصصی برای تشخیص رنگ) در صورتیکه از این فیلتر به سنگ نگاه کنید ، درصورتی که جیدیت رنگ مصنوعی داشته باشد ، آنرا به رنگ قرمز می بینید. صنعت سنگ چین ، جیدیت را بر اساس میزان پیرایش انجان شده بر آن دسته بندی می کند.

بر اساس این دسته بندی :

گروه A : سنگ رنگ نشده و پر نشده و مقاوم است

گروه B: سنگ پرشده و سفید شده و رنگ نشده

گروه C: سنگ پرشده و رنگ شده

گروه D: سنگ مصنوعی

تمامی تولیدکنندگان صاحب نام انواع این سنگ ، کلیه عملیات اجرایی بر سنگ را اعلام میکنند. علیرغم تعداد بسیار زیاد سنگ های فرآوری شده، همچنان سنگ طبیعی و دست کاری نشده وجود دارد.

خواص زمین شناسی جیدیت

سیلیکات آلومینیوم سدیم NaAlSi2O6 فرمول شیمیایی
مونوکلینیک (تک شیب – تک خواب ) ساختار کریستالی
سبز، سفید ، نارنجی ، زرد ، مشکی و خاکستری رنگ
6.5-7 بر میزان سنجه مو Mohs Scale سختی
1.652-1.688 انکسار
3.30-3.38 تراکم
به ندرت (فقط در صورت کمبود کریستال ) شکستگی
مات ، نیمه شفاف شفافیت
0.020 شکست نور
مات ، روغنی ، شیشه ای درخشش
متمایل به سبز – متمایل به سفید و براق درخشش رنگی

گونه های سنگی مشابه و یا مرتبط

نوع دیگر سنگ یشم، نفریت نام دارد که به راحتی با جیدیت اشتباه گرفته می شود. این سنگ رایج تر و نرمتر از جیدیت می باشد. همچنین وزن مخصوص کمتر و ساختار کریستالی متفاوتی دارد.

دارای ترکیب شیمیایی متفاوتی است ( نفریت : سیلیکات آهن منیزیم کلسیم ، جیدیت : سیلیکات آلومینیوم سدیم)

نوع دیگری سنگ به نام کلوروملانیت Chloromelanite وجود دارد که مقادیری جیدیت در خود دارد و به آن کازموکلور گفته می شود.

تمامی اشکال مختلف سنگ یشم در یک گروخه قرار می گیرند و تحت عنوان سنگ یشم فروش می روند.

نوع دیگری سنگ به نام سنگ داربا Aventurine وجود دارد که اشتباها به عنوان سنگ یشم هندی فروش می رود.

همچنین ، یشم روسی Russian Jade و یشم وایومینگ Wyoming Jade (منطقه ای در امریکا ) از انواع دیگر نفریت هستند.

سنگ یشم هوتان Hetian Jade (منطقه ای در چین) نیز برای حکتکی و زیور الات از اقبال بالایی برخوردار است.

یشم استرالیا یا Chrysoprase در مقایسه با جیدیت از تراکم پایین تری برخوردار بوده و دارای کریستال های سه وجهی می باشد در صورتیکه کریستال های جیدیت حالت خوابیده دارند.

سنگ یشم سبز یا جیدیت (Jadeite)

جیدیت نوعی ماده معدنی پیروکسین و یکی از دو نوع سنگ یشم خالص می باشد. نوع دیگر یشم ، نفریت Nephrite نام دارد.جیدیت گونه نایاب تر سنگ یشم بوده در نتیجه از ارزش بیشتری برخوردار است.
ارزشمند ترین نوع سنگ جیدیت که از تلالو رنگ آن مانند سنگ زمرد می باشد، سنگ جیدیت امپراطور Imperial Jadeite نام دارد.
تاریخچه جیدیت به هزاران سال قبل، زمانی که از آن برای ساخت سلاح و ابزار آلات استفاده می کردند (به دلیل سختی این سنگ) بر می گردد.

سنگ یشم ، سنگ محبوب آزتک ها و مایا ها (تمدن های باستانی قاره آمریکا )بوده و نام این سنگ نیز از عبارت اسپانیایی Pierda de ijada به معنی سنگ درد گرفته شده است.
در حقیقت سیاحان و کاوشگران اسپانیایی متوجه شده بودند که بومیان آمریکار مرکزی از این سنگ برای درمان درد و بیماری شان استفاده می کردند.
در زبان چینی ، به این سنگ (یو Yu ) به معنی بهشتی و یا مربوط به امپراطور اطلاق می شود.
از آنجاییکه این سنگ در مقبره پادشاهان چین یافت شده ، بنابراین اینطور به نظر می رسد که درتمدن چین این سنگ ، سنگی درباری محسوب می شده است.

تشخیص سنگ جیدیت

این سنگ را می توان از روی تراکم و سختی آن از گونه مشابه آن مثل نفریت تشخیص داد.
لازم به ذکر است که با توجه به نمونه های متعدد جعلی آن که در بازاز فروخته می شود ، تشخیص آن کاری دشوار برای عموم به نظر می رسد.
قابل اطمینان ترین روش تشخیص، اندازه گیری وزن مخصوص آن است.
همچنین از جمله روش های بازشناسی جیدیت از نفریت نیز صداسنجی است.
به این معنا که نفریت در صورت ضربه صدایی از خود متصاعد می کند در صورتیکه در مورد جیدیت اینطور نیست.

منابع سنگ جیدیت

اصلی ترین مبنع این سنگ و سنگ جیدیت امپراطور در برمه میانمار قرار دارد .
البته سنگ جیدیت امپراطور در گواتمالا نیز استخراج می شود .
علاوه بر میانمار جیدیت را می توان در ژاپن ، کانادا ، قزاقستان ، روسیه ، ترکیه ، کوبا و آمریکا نیز یافت.

رنگ جیدیت

این سنگ تنوع زیادی در رنگ از سبز ، سفید ، نارنجی ، زرد ، بنفش یاسی تا مشکی و خاکستری دارد.

با علم به اینکه رنگ سنگ ها در اثر ناخالصی در آنها ایجاد می شود ، خالص ترین سنگ جیدیت به رنگ سفید می باشد.

ارزشمند ترین حالت این سنگ به صورت سبز زمردین نیمه شفاف است.

این رنگ سبز به خاطر وجود کروم Chromium در سنگ است. ( چه در جیدیت چه در زمرد )
همانطور که گفته شد سنگ جیدیت امپراطور که در برمه میانمار یافت می شود به رنگ سبز زمردین می باشد.

نکته جالب این است که این امکان وجود دارد تا در یک تک سنگ جیدیت چندین رنگ دیده بشود ولی ارزش سنگی بالاتر است که رنگ در آن به صورت یکدست پخش شده باشد.

به علاوه ، خواستگاه های این سنگ با توجه به رنگ های آن در مناطق مختلف فرق دارد. به این معنا که ، رنگ سبز جیدیت بیشتر مورد اقبال مناطق غربی است.

این در حاایست که در خاور دور بیشتر از رنگ های سفید خالص و زرد با رگه های صورتی و یا جیدیت امپراطور استقبال می شود.

شفافیت و درخشش جیدیت

سنگ جیدیت هنگام پولیش می تواند کیفیت براق-روغنی و یا مات داشته باشد.
در این میان ، نفریت معمولا حالت شیشه ای را بیشتر القا می کند د رصورتیکه جیدیت خاصیت روغنی و واکسی دارد. ارزشمند ترین نوع جیدین گونه نیمه شفاف آن است.

شکل و برش سنگ جیدیت

این سنگ می تواند به اشکال بسیار ظریفی برش بخورد. امروزه آن را به صورت پیکره های چینی حکاکی شده ، بودا ، حیوانات ، اژدها و … می بینید.
همچنین اشیا کاربردی زیادی مانند دکمه ، ظروف مختلف ، نمکدان و فلفل دان از آن ساخته می شوند.
در زیور آلات از آن در تهیه مهره ، سنجاق سینه و آویز گردنبند و پابند استفاده می شود.

فرآوری جیدیت

برای ازبین بردن رنگدانه های قهوه ای این سنگ از اسید استفاده می شود. اسید سفید کننده باعث می شود تا جیدیت خلل و فرج پیداکننده و شکنندگی آن افزایش یابد در نتیجه پس از سفیدکردن ، توسط نوعی پلیمر پر می شود تا هم خلل و فرج پر شود و هم استحکام آن افزایش یابد و هم ظاهر آن زیبا شود.

برای اطمینان از اینکه آیا این سنگ با مواد مصنوعی رنگ شده یا خیر از ، چلسی فیلتر ، استفاده می کنند. (نوعی فیلتر تخصصی برای تشخیص رنگ) در صورتیکه از این فیلتر به سنگ نگاه کنید ، درصورتی که جیدیت رنگ مصنوعی داشته باشد ، آنرا به رنگ قرمز می بینید. صنعت سنگ چین ، جیدیت را بر اساس میزان پیرایش انجان شده بر آن دسته بندی می کند.

بر اساس این دسته بندی :

گروه A : سنگ رنگ نشده و پر نشده و مقاوم است

گروه B: سنگ پرشده و سفید شده و رنگ نشده

گروه C: سنگ پرشده و رنگ شده

گروه D: سنگ مصنوعی

تمامی تولیدکنندگان صاحب نام انواع این سنگ ، کلیه عملیات اجرایی بر سنگ را اعلام میکنند. علیرغم تعداد بسیار زیاد سنگ های فرآوری شده، همچنان سنگ طبیعی و دست کاری نشده وجود دارد.

خواص زمین شناسی جیدیت

سیلیکات آلومینیوم سدیم NaAlSi2O6 فرمول شیمیایی
مونوکلینیک (تک شیب – تک خواب ) ساختار کریستالی
سبز، سفید ، نارنجی ، زرد ، مشکی و خاکستری رنگ
6.5-7 بر میزان سنجه مو Mohs Scale سختی
1.652-1.688 انکسار
3.30-3.38 تراکم
به ندرت (فقط در صورت کمبود کریستال ) شکستگی
مات ، نیمه شفاف شفافیت
0.020 شکست نور
مات ، روغنی ، شیشه ای درخشش
متمایل به سبز – متمایل به سفید و براق درخشش رنگی

گونه های سنگی مشابه و یا مرتبط

نوع دیگر سنگ یشم، نفریت نام دارد که به راحتی با جیدیت اشتباه گرفته می شود. این سنگ رایج تر و نرمتر از جیدیت می باشد. همچنین وزن مخصوص کمتر و ساختار کریستالی متفاوتی دارد.

دارای ترکیب شیمیایی متفاوتی است ( نفریت : سیلیکات آهن منیزیم کلسیم ، جیدیت : سیلیکات آلومینیوم سدیم)

نوع دیگری سنگ به نام کلوروملانیت Chloromelanite وجود دارد که مقادیری جیدیت در خود دارد و به آن کازموکلور گفته می شود.

تمامی اشکال مختلف سنگ یشم در یک گروخه قرار می گیرند و تحت عنوان سنگ یشم فروش می روند.

نوع دیگری سنگ به نام سنگ داربا Aventurine وجود دارد که اشتباها به عنوان سنگ یشم هندی فروش می رود.

همچنین ، یشم روسی Russian Jade و یشم وایومینگ Wyoming Jade (منطقه ای در امریکا ) از انواع دیگر نفریت هستند.

سنگ یشم هوتان Hetian Jade (منطقه ای در چین) نیز برای حکتکی و زیور الات از اقبال بالایی برخوردار است.

یشم استرالیا یا Chrysoprase در مقایسه با جیدیت از تراکم پایین تری برخوردار بوده و دارای کریستال های سه وجهی می باشد در صورتیکه کریستال های جیدیت حالت خوابیده دارند.

سنگ یشم چیست؟

سنگ یشم (جید یا jade) نامی است که بین دو کانی متفاوت مشترک است، نفریت یک سیلیکات منیزیم و کلسیوم و جیدیت یک سیلیکات آلومینیوم و سدیم. در گذشته از خواص سنگ یشم برای ارتباط با عالم کیهانی و یا حتی پزشکی نیز استفاده می شد. این کانی با ساختار بلوری درهم پیچیده و متصل به هم موحب شده تا در حکاکی و کاروینگ بسیار مناسب باشد و در رنگهای باکیفیت قیمت سنگ یشم جیدیت اصل بسیار بالا ببرد.

نام یشم یا جید (Jade) از کجا آمده است؟

یشم امروزه به دو نوع جیدیت (یشم سخت و گرانبها) و نفریت (یشم ارزان قیمت) تقسیم بندی می شود. جیل هابز گوهرشناس خاطرنشان می کند که چینی ها این دو سنگ را از هم متمایز می کردند: نفریت به عنوان yu شناخته می شد، در حالی که جیدیت از برمه به عنوان fei-ts’ui شناخته می شد. با این حال، بازرگانان اروپایی که در این زمان با چین تجارت می‌کردند، هر دو سنگ را به دلیل شباهت‌های ظاهری، تحت عنوان رایج «یشم یا جید (jade)» دسته‌بندی کردند. تا سال 1863 بود که آلکسیس دامور، کانی شناس فرانسوی، یشم را به عنوان دو کانی متمایز تشخیص داد – یشم و نفریت. اصطلاح “جیدیت (jadeite)” پس از یشم ابداع شد.

هنگامی که آمریکای مرکزی و جنوبی توسط اسپانیا تصرف شد این نام از واژه اسپانیولی Piedra de jada به معنی “سنگ افسردگی” گرفته شد.

تاریخچه سنگ یشم

در مشرق زمین سنگ یشم همواره معنایی عرفانی داشته تا جایی که اولین حکاکی های یافت شده روی یشم مربوط به دوران نوسنگی بوده است. بیش از پنج هزار سال قبل از میلاد چینی ها از سنگ یشم به علت سختی مناسب از آن در مجسمه سازی و ابزار و جواهرات استفاده می کردند. در واقع از آنجایی که سنگ جید دارای رنگهای متفاوت و همچنین بعد از صیقل دادن دارای جلا و درخشانی خاصی پیدا می کند در جواهر سازی چه به عنوان دستبند و چه مهره استفاده می شد. حکاکی روی سنگ یشم در هر فرهنگی معنای متفاوتی دارد.

تاریخچه سنگ یشم در ایران

برای هزاران سال، صنعتگران چینی نفریت را در اشیاء کاربردی و هنری و همچنین جواهرات کار می کردند. بسیاری از رسوم اجدادی سنتی چینی و نمادگرایی مرتبط با یشم از نفریت سرچشمه گرفته است. با این حال، در اواسط قرن 18، یک سنگ قیمتی سبز رنگ جدید از همسایه برمه (که اکنون به نام میانمار شناخته می شود) وارد چین شد. چینی ها به این سنگ احترام زیادی قائل می شدند. همانطور که معلوم شد، این یشم جیدیت بود. سنگ جید یک کالای وارداتی بود و اشیا حکاکی شده از جنس یشم در آثار قدیمی گواه از روابط بالای ایران و چین بین قرن 14 تا 17 میلادی داشت که نمونه معروف آن پسری سنگیست که در گیلان یافت شده است.

تخت جمشید نیز جامی پایه دار از یشم با کتیبه ای با نام خشایارشاه پیدا شد که روی لبه آن دوازده سر قو حکاکی شده است. از هزاره قبل از میلاد تا همین دوران معاصر یشم سین کیانگ (که قبلا جزو قلمرو ایران بود)، معروفترین ، بهترین و بزرگترین مکان یشم جهان می بوده است در حالی که در ایران این کانی گوهرهای بسیاری چون زمرد ، مروارید و یاقوت … را به عنوان خود داشت، در چین این یشم سین کیانگ بود که مورد طلب خرد و کلان قرار داشت. از خاندان های سلطنتی تا هر کسی که توانایی مالی داشت (همچو امروزه)، به دنبال به دست آوردن قطعه از یشم = نماد بهشت می بوده است و این یکی از دلایل مهمی می بوده است که چینیان چشم طمع به سرزمین بزرگ و ثروتمند سین کیانگ داشتند ؛ و از برای به دست آوردن آن جانفشانیها کردند

انواع سنگ یشم

بطور کلی یشم دو گروه یشم جیدیت (Jadeite) و نفریت (Nephrite) که نوع ارزان یشم و از گروه هورنبلند است تقسیم بندی می شوند. یشم به رنگهای سبز، سیاه، بنفش، سرخ، اسطوخودوسی و آبی وجود دارد. جیدیت ها همچنین می توانند در ترکیب با سایر کانی های گروه پیروکسن در محلول های جامد ایجاد شوند. با این حال، این مخلوط ها همیشه انواع جیدیت در نظر گرفته نمی شوند. محتوای یشم جیدیت در این مواد گوهری می تواند متفاوت باشد.

به عنوان مثال ماو سیت سیت (Maw Sit Sit) سنگی است که فقط در نزدیکی روستای میانماری که از آن نام گرفته است یافت می‌شود. دارای رنگ سبز تیره با لکه های سیاه و رگه های سبز است. نمونه ها به طور معمول حاوی یشم (15%)، kosmochlor (گاهی اوقات ureyite نامیده می شود)، فلدسپات آلبیت و سایر مواد معدنی هستند. امفاسیت نیز ممکن است حاوی جیدیت، اوژیت و اگزیرین باشد.

خصوصیات سنگ یشم جیدیت چیست؟

این کانی تا قبل از سال 1750 در چین ناشناخته بود. نام جیدیت (Jadeite) از Jade مشتق شده است و نوعی پیروکسین اشباع شده از سیدیم و آلومینوم با فرمول شیمیایی [NaAl[Si2O6 می باشد و درواقع با ارزش ترین نوع بلورهایی با ساختار داخلی درهم تنیده میکروکریستالین است.

سختی یشم جیدیت بین 6.5 تا 7 در مقیاس موهس بوده و داری کلیواژ ناقص با فرم شکستگی آن سوزنی شکل و شکننده است که این نقاط شکستگی مات بوده ولی درصورت جلا دارای درخششی روغنی یا مرواریدی می شود.

جدول خصوصیات سنگ یشم

ترکیب شیمیایی سدیم سیلیکات آلومینیوم NaAlsi2o6

رنگ سبز و رنگهای دیگر

رنگ خاکه سفید

شفافیت مات تا اوپاک

رخ خوب – شکستگی استخوانی و شکننده

جلاروغنی

ضریب شکست نور1.688 – 1.652

شکست دوگانه0.02

سختی موهس7 – 6.5

وزن مخصوص3.48 – 3.24

سیستم کریستالی منو کلینیک و متراکم دانه ای

فلورسانس در جید متمایل به سبز خیلی ضعیف و نور متمایل به سفید

انواع رنگ در سنگ یشم جیدیت چیست؟

تنوع رنگ در یشم جیدایت بالاست و به رنگهای سیاه، سبز، سفید، زرد، قهوه ای و حتی زرد دیده می شود. جیدیت با رنگ سبز زمردی و نیمه شفاف به یشم سلطنتی نیز معروف است و در برمه وجود دارد. عامل ناچیز کروم باعث رنگ سبز می شود. رنگهای قرمز تا نارنجی آن مدیون لکه های اکسید آهن در ترک ها می باشد. به عنوان مثال جیدیت اسطوخودوسی توسط منگنز رنگ شده است و در ژادئیت با کیفیت زیر منبع نور این رنگ بصورت زمردی پدیدار شده و ارزش آن را بسیار بالا می برد.

یشم با ارزش سفید رنگی است که به یشم ختن هم معروف می باشد و در چین به آن ” دمبه گوسفند ” می گویند، از ارزش والایی برخوردار است از آنرو که هم رنگ سفید دلنشینی دارد و هم جلایی چرب است . یشم ختن درواقع نوع سفید یشم نفریت که از منطقه Hetian (a.k.a. Khotan) در جنوب غربی Xinjiang چین استخراج میشود. با این حال این منطقه منحصرا سفید نداشته و نمونه های سبز نفریت با رنگ زنده نیز وجود دارد.

سنگ یشم چیست؟

سنگ یشم (جید یا jade) نامی است که بین دو کانی متفاوت مشترک است، نفریت یک سیلیکات منیزیم و کلسیوم و جیدیت یک سیلیکات آلومینیوم و سدیم. در گذشته از خواص سنگ یشم برای ارتباط با عالم کیهانی و یا حتی پزشکی نیز استفاده می شد. این کانی با ساختار بلوری درهم پیچیده و متصل به هم موحب شده تا در حکاکی و کاروینگ بسیار مناسب باشد و در رنگهای باکیفیت قیمت سنگ یشم جیدیت اصل بسیار بالا ببرد.

نام یشم یا جید (Jade) از کجا آمده است؟

یشم امروزه به دو نوع جیدیت (یشم سخت و گرانبها) و نفریت (یشم ارزان قیمت) تقسیم بندی می شود. جیل هابز گوهرشناس خاطرنشان می کند که چینی ها این دو سنگ را از هم متمایز می کردند: نفریت به عنوان yu شناخته می شد، در حالی که جیدیت از برمه به عنوان fei-ts’ui شناخته می شد. با این حال، بازرگانان اروپایی که در این زمان با چین تجارت می‌کردند، هر دو سنگ را به دلیل شباهت‌های ظاهری، تحت عنوان رایج «یشم یا جید (jade)» دسته‌بندی کردند. تا سال 1863 بود که آلکسیس دامور، کانی شناس فرانسوی، یشم را به عنوان دو کانی متمایز تشخیص داد – یشم و نفریت. اصطلاح “جیدیت (jadeite)” پس از یشم ابداع شد.

هنگامی که آمریکای مرکزی و جنوبی توسط اسپانیا تصرف شد این نام از واژه اسپانیولی Piedra de jada به معنی “سنگ افسردگی” گرفته شد. در زبان چینی مترادف آن “YU” خوانده می شود که رایج نیست. ضرب المثلی در بین چینی ها معروف است که می گوید:

طلا گرانبها است ولی یشم بی قیمت (قیمت نمی شه روش گذاشت) ضرب المثل چینی

از نفریت در دوران باستان و ماقبل تاریخ به علت داشتن سختی بالا همچون استیل به عنوان سلاح و ابزار چاقو تیز و جنگی استفاده می شد که به همین دلیل در مشرق زمین به “سنگ تبر” معروف بود.

ا

نواع سنگ یشم

بطور کلی یشم دو گروه یشم جیدت (Jadeite) و نفریت (Nephrite) که نوع ارزان یشم و از گروه هورنبلند است تقسیم بندی می شوند. یشم به رنگهای سبز، سیاه، بنفش، سرخ، اسطوخودوسی و آبی وجود دارد. جیدیت ها همچنین می توانند در ترکیب با سایر کانی های گروه پیروکسن در محلول های جامد ایجاد شوند. با این حال، این مخلوط ها همیشه انواع جیدیت در نظر گرفته نمی شوند. محتوای یشم جیدیت در این مواد گوهری می تواند متفاوت باشد.

به عنوان مثال ماو سیت سیت (Maw Sit Sit) سنگی است که فقط در نزدیکی روستای میانماری که از آن نام گرفته است یافت می‌شود. دارای رنگ سبز تیره با لکه های سیاه و رگه های سبز است. نمونه ها به طور معمول حاوی یشم (15%)، kosmochlor (گاهی اوقات ureyite نامیده می شود)، فلدسپات آلبیت و سایر مواد معدنی هستند. امفاسیت نیز ممکن است حاوی جیدیت، اوژیت و اگزیرین باشد.

خصوصیات سنگ یشم جیدیت چیست؟

این کانی تا قبل از سال 1750 در چین ناشناخته بود. نام جیدیت (Jadeite) از Jade مشتق شده است و نوعی پیروکسین اشباع شده از سیدیم و آلومینوم با فرمول شیمیایی [NaAl[Si2O6 می باشد و درواقع با ارزش ترین نوع بلورهایی با ساختار داخلی درهم تنیده میکروکریستالین است.

سختی یشم جیدیت بین 6.5 تا 7 در مقیاس موهس بوده و داری کلیواژ ناقص با فرم شکستگی آن سوزنی شکل و شکننده است که این نقاط شکستگی مات بوده ولی درصورت جلا دارای درخششی روغنی یا مرواریدی می شود.

جدول خصوصیات سنگ یشم

ترکیب شیمیاییسدیم سیلیکات آلومینیوم NaAlsi2o6

رنگسبز و رنگهای دیگر

رنگ خاکه سفید

شفافیت مات تا اوپاک

رخ خوب – شکستگی استخوانی و شکننده

جلا روغنی

ضریب شکست نور1.688 – 1.652

شکست دوگانه0.02

سختی موهس7 – 6.5

وزن مخصوص3.48 – 3.24

سیستم کریستالی منو کلینیک و متراکم دانه ای

فلورسانس در جید متمایل به سبز خیلی ضعیف و نور متمایل به سفید

انواع رنگ در سنگ یشم جیدیت چیست؟

تنوع رنگ در یشم جیدایت بالاست و به رنگهای سیاه، سبز، سفید، زرد، قهوه ای و حتی زرد دیده می شود. جیدیت با رنگ سبز زمردی و نیمه شفاف به یشم سلطنتی نیز معروف است و در برمه وجود دارد. عامل ناچیز کروم باعث رنگ سبز می شود. رنگهای قرمز تا نارنجی آن مدیون لکه های اکسید آهن در ترک ها می باشد. به عنوان مثال جیدیت اسطوخودوسی توسط منگنز رنگ شده است و در ژادئیت با کیفیت زیر منبع نور این رنگ بصورت زمردی پدیدار شده و ارزش آن را بسیار بالا می برد.

یشم با ارزش سفید رنگی است که به یشم ختن هم معروف می باشد و در چین به آن ” دمبه گوسفند ” می گویند، از ارزش والایی برخوردار است از آنرو که هم رنگ سفید دلنشینی دارد و هم جلایی چرب است . یشم ختن درواقع نوع سفید یشم نفریت که از منطقه Hetian (a.k.a. Khotan) در جنوب غربی Xinjiang چین استخراج میشود. با این حال این منطقه منحصرا سفید نداشته و نمونه های سبز نفریت با رنگ زنده نیز وجود دارد.

تا به امروز، بهترین منبع این نفریت سفید به اصطلاح “دمبه گوسفندی” در نزدیکی Hetian در استان سین کیانگ در غرب چین است که به یشم سفید ختن معروف است. ناحیه سین کیانگ یا ایغورستان نام بزرگترین استان چین است که در گذشته ترکستان چین یا ترکستان خاوری نام داشته و به زبان قدیمی سکایی ختن صحبت میکرد. آنها که ریشه و فرهنگی بسیار نزدیک به ایرانیان باستان داشته و از طریق جاده راه ابریشم این نوع یشم را وارد ایران میکردند. یشم ختن اساسا به همین دلیل بسیار در ادبیات قدیمی ما جایگاه ویژه ای دارد. جیدیت اغلب بصورت کابوشن (14*10 میلیمتر) تراشیده میشود. پدیده چند رنگی و همچنین پراکندگی نور را ندارد و میزان ضریب شکست نور آن بین 1.654 تا 1.667 کی می باشد. به طور کلی می توان آن را نیمه شفاف تا اوپاک در نظر گرفت.

نحوه تشخیص یشم اصل

این کانی ممکن است با سنگهای زیادی اشتباه گرفته شود. سطح سنگ جید غالبا شیارها و حباب هایی وجود دارد که با لوپ 10 می توان آنها را مشاهده کرد. سنگ جید قابلیت جذب گرمای بالایی دارد و چنانچه آن را سرد کنید بعد از مدتی گرم می شود. بسیاری از یشم هایی که در بازار ایران بفروش می رسند درواقع سرپانتین باکیفیت هستند. البته باید بدانید بهترین روش تشخیص فقط مراجعه به آزمایشگاه معتبر است. با روش اسپکترومتری مادون قرمز می توان حظور پلیمرها در جیدیت را پی برد.

جیدیت دارای یک طیف جذب متمایز مفید در شناسایی است. دارای پیک قوی در 4375 و باندهای ضعیف در 4500 و 4330 است. خط 4375 تشخیصی است اما ممکن است در مواد غنی و سبز تیره دیده نشود که دارای طیف کروم است: خط قوی در 6915، ضعیف در 6550 و 6300. با تست چراغ قوه UV می توان به مواد پلیمری (حداقل آنهایی که پدیدار می شوند) که تغییر رنگ سبز یا آبی می دهند پی برد. ولی تست فرابنفش دیگر دریشم‌های بهسازی شده با تکنولوژی جدید کاربردی نداشته و نمیتواند مواد رنگ یا پلیمیری تزریق شده را نشان دهد. از طرفی آزمایشگاه هایی که تکنولوژی و دستگاه مناسب را ندارند در تشخیص آنها ناتوانند.

جیدیت سنگی متراکم است و وزن مخصوص بالایی دارد و چنانچه با سنگهای سبز همشکل خود مقایسه کنید سنگین تر است هرچند که باید دقیقا حساب شود. همچنین سختی بالای آن را می توان با کشیدن فلز روی آن تست کرد. اگر خش انداخت و پاک شد احتمالا جید است و اگر روی سنگ ماندگار شد ممکن است نفریت یا.. باشد. درون یشم اصل معمولا ناخالصی وجود دارد و اغلب جیدیت ها اینکلوژن‌هایی ابری شکل دارند که رنگ سنگ را یکدست نشان نمیدهند.

سنگ یشم چیست ؟

سنگ یشم از جمله سنگ هایی است که در ایران ، چین و سایر کشور ها از اهمیت بالایی برخوردار است و تاریخچه ی به خصوصی دارد . همچنین این سنگ دارای خواص متنوع معنوی و درمانی بوده و بسیاری از مردم علاوه بر زیبایی آن ، طرفدار خواص آن هستند و جذب آن شدند .

از آن جایی که سنگ یشم از زمان گذاشته در شرق زمین رایج تر و پر کاربرد تر بوده ، نه تنها فقط به عنوان یک جواهر بلکه به عنوان یک سنگ با ارزش و قیمتی که بسیار میان آن مردمان محبوبیت داشته و با قلب و روح جهان در ترادف می بوده است که قدمت این سنگ با چین برابر است . همچنین حکاکی هایی که برای بار اول بر روی این سنگ ها انجام شده ، به حدود 5 هزار سال ق.م باز می گردد و از دیر باز ، استفاده از سنگ یشم نماد خوش بختی و عمر طولانی عشق در زندگی شان بوده و مردمان چینی ، به آن اهمیت بسیاری قائل می شدند .

سنگ یشم یا جید ( jade ) ، جزو سنگ های ارزشمند و گران بهایی است واژه ی یشم ریشه ی اسپانیایی داشته و غالبا به معنای سنگ درد در پهلو و سنگ افسردگی می باشد .

انواع سنگ یشم

این سنگ شامل یشم سبز ، بنفش ، ابی ، سیاه ، اسطوخدوسی و سرخ است که هر یک معنای متفاتی دارد . که از میان آن ها یشم سبز نماد خوش شانس بودن و سعادت و موفقیت را دارد و از محبوبیت بسیار بالاتری برخوردار است .

از جمله ی زیبا ترین و قیمتی ترین انواع سنگ یشم ، سنگ زمردی بوده که معروف به سنگ یشم زینتی شاهنشاهی می باشد و در منطقه ی میانمار به دست می آید .
معمولا بیشتر سنگ هایی که به رنگ سبز هستند ، در برابر نور آفتاب مایل به رنگ خاکستری و گاهی اوقات مایل به رنگ سفید می شوند .
همچنین یکی دیگر از انواع سنگ یشم ، یشم روسیه بوده که به رنگ سبز از نوع تره فرنگی بوده و در کشور روسیه ، نزدیکی دریاچه ی بایکال به دست می آید .

از جمله مواردی که در رنج قیمت سنگ یشم تاثیر گذار است ، بافت آن و میزان شفافیت آن بوده که تقاوت قیمت ایجاد می کند و سنگ های نیمه شفاف از میان سایرین ، محبوبیت بیشتری دارد .

اگر بخواهید با یکی از با ارزش ترین سنگ های یشم آشنا شوید ، که هم نیمه شفاف است و هم به رنگ سبز است ، سنگ امپریال ( imperial ) نام دارد که در میانمار به دست می آید و ممکن است رنگ های متفاوت و دیگری را در بر بگیرد .

سنگ یشم حاوی 2 نوع از یشم است که شامل یشم های جیدیت و نفریت می شود و به نسبت جزو سنگ های ارزان قیمت هستند .

سنگ جیدیت و نفریت

تا قبل از زمانی که یک مرد فرانسوی تفاوت میان این دو را به طور رسمی اعلام کند ، که اصلی ترین تفاوت این دو سنگ قدمتشان است ، آن هم قدمتی 7 هزار ساله ، که طبق گفته های آن مرد فرانسوی ، سنگ جادئیت جزو سنگ های یشم سبز یوده و نفریت جزو هورنبلند است . و همچنین اعلام کرده است که درجه ی سختی جیدیت بیشتر از نفریت بوده و میزان سفتی نفریت بیشتر از جیدیت می باشد و همچنین سنگ جیدیت از لحاظ ارزشی و قیمتی بالا تر از نفریت می باشد .

سنگ جیدیت :

این سنگ علاوه بر ارزش بالایی که نسبت به نفریت دارد ، از لحاظ شفاف بودن و کیفیت نیز بسیار جایگاه بالاتری داشته و متشکل از نوعی سایه هایی به رنگ سبز که زیبایی اش را چند برابر کرده است که در میانمار قابل یافت است هایی به رنگ سبز که زیبایی اش را چند برابر کرده است که در میانمار قابل یافت است

.

سنگ نفریت :

سنگ نفریت با توجه به بالا بودن میزان سختی خود ، در گذشته بیشتر به عنوان سلاح های جنگی کاربرد داشته و در مشرق زمین ، بیشتر تحت عنوان سنگ تبر شناخته و جا افتاده است . علاوه بر موارد ذکر شده درباره ی این سنگ ، لازم به ذکر است که سنگ نفریت جزو سنگ های رایج از دسته ی سنگ های یشم بوده و اکثرا در حکاکی ارزش بالاتری دارد و قیمت نسبتا پایین تری دارد دسته ی سنگ های یشم بوده و اکثرا در حکاکی

ارزش بالاتری دارد و قیمت نسبتا پایین تری دارد.

.

خواص ماورائی سنگ یشم

این سنگ از نظر ماورائی نیز خواص بسزایی داشته و تحت عنوان حرز یا به نوعی حامی به کار گرفته می شود که تهیه و قرار دادن آن در قسمتی از خانه و یا مکان خاص از جمله محل کار ، به دور شدن انرژی منفی کمک کرده و منجر به نشاط و آرامش قلب و روح آدمی می شود .

همچنین به علت تماس یشم بنفش و سبز با چاکرای قلب ، بر عواطف و ویژگی های روحی و احساسی آن ها هم اثر گذار بوده و حتی از لحاظ فیزیکی تاثیر بسیاری روی قلب می گذارد . علاوه بر آن ، در تنفس عمیق انسان نقش به خصوصی داشته و همچنین سوخت و ساز و سیستم عصبی انسان را به تعادل می رساند .

سنگ یشم انسان را از قرار گرفتن در هرگونه حالات هیجانی علی الخصوص خشم و پرخاشگری مصون داشته و در تقویت اعتماد بنفس آدمی تاثیر گذار است .
علاوه بر ویژگی های ذکر شده ، نکته ی حائز اهمیت این است که از قدیم الایام گفته اند اگر سنگ یشم زیر بالشت قرار داده شود ، منجر به تقویت حافظه شده و ایمان را به زدگی انسان می بخشد و باعث می شود انسان به خواسته های خود دست پیدا کند .

خواص درمانی سنگ یشم

سنگ یشم علاوه بر خواص ماورائی ، خواص درمانی نیز داشته و در درمان بسیاری از بیماری ها تاثیر گذار بوده است که برخی از آن ها عبارتند از :

موثر در درمان بیماری تشنج ، سنگ کلیه و غدد ادرنال، مشکلات قلبی ، مشکلات فشار خون ، ناراحتی معده و مشکلات ریوی

تسهیل دوران زایمان و بارداری

درمان سر درد مزمن و میگرن ، بدین صورت که سنگ را زیر نور آفتاب قرار داده و سپس در پیشانی مابین دو چشم به مدت 15 دقیقه قرار داده شود .

تاثیر بر روی سیستم سمپاتیک

تصفیه ی ارگان های بدن

نیرو بخش و موثر در تقویت قوای جنسی

اثر قوی بر حالات روانی بدن