خواص و کاربردهای سنگ جید
جیدیت نوعی ماده معدنی پیروکسین و یکی از دو نوع سنگ یشم خالص می باشد. نوع دیگر یشم ، نفریت Nephrite نام دارد.
جیدیت گونه نایاب تر سنگ یشم بوده در نتیجه از ارزش بیشتری برخوردار است.
ارزشمند ترین نوع سنگ جیدیت که از تلالو رنگ آن مانند سنگ زمرد می باشد، سنگ جیدیت امپراطور Imperial Jadeite نام دارد.
تاریخچه جیدیت به هزاران سال قبل، زمانی که از آن برای ساخت سلاح و ابزار آلات استفاده می کردند (به دلیل سختی این سنگ) بر می گردد.
سنگ یشم ، سنگ محبوب آزتک ها و مایا ها (تمدن های باستانی قاره آمریکا )بوده و نام این سنگ نیز از عبارت اسپانیایی Pierda de ijada به معنی سنگ درد گرفته شده است.
در حقیقت سیاحان و کاوشگران اسپانیایی متوجه شده بودند که بومیان آمریکار مرکزی از این سنگ برای درمان درد و بیماری شان استفاده می کردند.
در زبان چینی ، به این سنگ (یو Yu ) به معنی بهشتی و یا مربوط به امپراطور اطلاق می شود.
از آنجاییکه این سنگ در مقبره پادشاهان چین یافت شده ، بنابراین اینطور به نظر می رسد که درتمدن چین این سنگ ، سنگی درباری محسوب می شده است.
نوع تشخیص سنگ جید به چه صورت است
این سنگ را می توان از روی تراکم و سختی آن از گونه مشابه آن مثل نفریت تشخیص داد.
لازم به ذکر است که با توجه به نمونه های متعدد جعلی آن که در بازاز فروخته می شود ، تشخیص آن کاری دشوار برای عموم به نظر می رسد.
قابل اطمینان ترین روش تشخیص، اندازه گیری وزن مخصوص آن است.
همچنین از جمله روش های بازشناسی جیدیت از نفریت نیز صداسنجی است.
به این معنا که نفریت در صورت ضربه صدایی از خود متصاعد می کند در صورتیکه در مورد جیدیت اینطور نیست.
معرفی منابع سنگ جید
اصلی ترین مبنع این سنگ و سنگ جیدیت امپراطور در برمه میانمار قرار دارد .
البته سنگ جیدیت امپراطور در گواتمالا نیز استخراج می شود .
علاوه بر میانمار جیدیت را می توان در ژاپن ، کانادا ، قزاقستان ، روسیه ، ترکیه ، کوبا و آمریکا نیز یافت.
نوع رنگ جید و ناخالصی های ان
این سنگ تنوع زیادی در رنگ از سبز ، سفید ، نارنجی ، زرد ، بنفش یاسی تا مشکی و خاکستری دارد.
با علم به اینکه رنگ سنگ ها در اثر ناخالصی در آنها ایجاد می شود ، خالص ترین سنگ جیدیت به رنگ سفید می باشد.
ارزشمند ترین حالت این سنگ به صورت سبز زمردین نیمه شفاف است.
این رنگ سبز به خاطر وجود کروم Chromium در سنگ است. ( چه در جیدیت چه در زمرد )
همانطور که گفته شد سنگ جیدیت امپراطور که در برمه میانمار یافت می شود به رنگ سبز زمردین می باشد.
نکته جالب این است که این امکان وجود دارد تا در یک تک سنگ جیدیت چندین رنگ دیده بشود ولی ارزش سنگی بالاتر است که رنگ در آن به صورت یکدست پخش شده باشد.
به علاوه ، خواستگاه های این سنگ با توجه به رنگ های آن در مناطق مختلف فرق دارد. به این معنا که ، رنگ سبز جیدیت بیشتر مورد اقبال مناطق غربی است.
این در حاایست که در خاور دور بیشتر از رنگ های سفید خالص و زرد با رگه های صورتی و یا جیدیت امپراطور استقبال می شود.
چگونگی شفافیت و درخشش جید
سنگ جیدیت هنگام پولیش می تواند کیفیت براق-روغنی و یا مات داشته باشد.
در این میان ، نفریت معمولا حالت شیشه ای را بیشتر القا می کند د رصورتیکه جیدیت خاصیت روغنی و واکسی دارد. ارزشمند ترین نوع جیدین گونه نیمه شفاف آن است.
نوع شکل و برش سنگ جید
این سنگ می تواند به اشکال بسیار ظریفی برش بخورد. امروزه آن را به صورت پیکره های چینی حکاکی شده ، بودا ، حیوانات ، اژدها و … می بینید.
همچنین اشیا کاربردی زیادی مانند دکمه ، ظروف مختلف ، نمکدان و فلفل دان از آن ساخته می شوند.
در زیور آلات از آن در تهیه مهره ، سنجاق سینه و آویز گردنبند و پابند استفاده می شود.
توضیحی راجب خواص زمین شناسی جید
سیلیکات آلومینیوم سدیم NaAlSi2O6 فرمول شیمیایی
مونوکلینیک (تک شیب – تک خواب ) ساختار کریستالی
سبز، سفید ، نارنجی ، زرد ، مشکی و خاکستری رنگ
6.5-7 بر میزان سنجه مو Mohs Scale سختی
1.652-1.688 انکسار
3.30-3.38 تراکم
به ندرت (فقط در صورت کمبود کریستال ) شکستگی
مات ، نیمه شفاف شفافیت
0.020 شکست نور
مات ، روغنی ، شیشه ای درخشش
متمایل به سبز – متمایل به سفید و براق درخشش رنگی
ایده هایی برای طراحی سنگ جید و زیور آلات
تنوع گونه های جیدیت ، این سنگ را انتخابی ایده آل برای کاربرد های متعدد می سازد .
جیدیت اغلب به صورت های نیمکره و ورقه ای برای استفاده در گوشواره ، گردبند و آویز برش می شود .
علاوه بر این برای استفاده به صورت سنجاق سینه ، گردنبند و دستبند مهره ای ، النگو ، انگشتر و دیگر موارد تزیینی دیگر به صورت های ظریف تری برش داده می شود این سنگ هم توسط زنان و هم مردان استفاده می شود.
به این صورت که برای زنان این سنگ می تواند در کنار جواهراتی نظیر الماس بر طلا و بنشیند.
نقره برای مردان نیز کاربرد هایی نظیر سنجاق کراوات دکمه سردست و آویز گردنبند و انواع انگشتر ها مورد استقاده قرارد می گیرد.
در شرق زیورالات جیدیت به شکل النگو به حتی کودکان نیز هدیه می دهند. نکته : هنگام خرید سنگ های ارزشمند ، بیشتر به اندازه آن توجه کنید تا وزن قیراطی آن ها. نسبت اندازه به وزن سنگ های رنگی متفاوت است. در مقایسه وزنی ، برخی از آنها بزرگتر و برخی کوچکتر از الماس هستند .
نحوه نگهداری و مراقبت سنگ جید
با اینکه سنگ جیدیت ماده ای بسیار سفت و سخت است ، می بایست برای حفظ براقیت آن به نحو مطلوب از آن نگهداری کرد.
برای تمیز کردن این ماده ، از آب و کف و پارچه ای تمیز استفاده کنید. پس از شستشوی سنگ آنرا کاملا آبکشی کرده و صابون را کاملا بزدایید.
قبل از انجام فعالیت های سنگین ، تمرین ورزشی و یا حمام کردن تمامی جواهرات خود را در آورید.
همچنین جیدیت را در کنار زیورالات دیگر قرار ندهید تا خراش بر ندارد.
بهترین راه نگهداری آن در پارچه ای نرم و یا در جعبه طلا و جواهرات پوشیده با پارچه است.
