فروشگاه الماس,زمرد,یاقوت09025283869

از سنگ یاقوت سرخ چه می دانید

سنگ یاقوت سرخ یا روبی نوع قرمز کروندوم و با درجه سختی 9 به عنوان دومین ماده سخت جهان بعد از الماس می باشد. یاقوت سرخ جزو گرانترین و زیباترین سنگهای جهان نیز است تا جایی که در گذشته نماد ثروت و قدرت حاکمان بود. از خواص یاقوت سرخ علاوه بر زیبایی می توان به افزایش خون رسانی و انرژی حیاتی به بدن نام برد. این گوهر دارای ابزار قدرتمندی برای تحریک چاکرای ریشه و و تقویت نیروی بنیادی بدن می باشد.

تاریخچه سنگ یاقوت

در زبان سانسکریت هند باستان، روبی به عنوان “ratnaraj” نامیده می شود، که به معنی “پادشاه سنگهای قیمتی” ترجمه شده است. یاقوت سرخ همواره سنگی زینتی و با ارزش در تاج و تخت پادشاهان بوده هرچند که برخی از این سنگها در تاج پادشاهان مورد آزمایش قرار گرفته و مشخص شده که یاقوت قرمز نبوده و درواقع اسپینل بوده اند. یاقوت سرخ پرنس سیاه که جزو جواهرات سلطنتی بریتانیا است و روبی تیمور که در تاج سلطنتی اسپانیا مورد استفاده قرار گرفته اسپینل بوده اند. قدما معتقد بودند که یاقوت بر اثر تابش خورشید در دل سنگ به وجود می آید:

سنگهای درشت یاقوت قرمزی که رنگ و خلوص بالایی داشته باشد بسیار کمیاب بوده و درصورت وجود حتی چند برابر الماس نیز ارزش دارد. در یکی از داستانهای مارکو پولو، قوبلای خان (یکی از نوادگان چنگیز) به پادشاه سیلان(سریلانکای امروزی) پیشنهاد یک شهر در ازای یک یاقوت سرخ درشت را به او می دهد. سریلانکا به عنوان “جزیره سنگهای قیمتی” مشهور است و به دلیل داشتن روبی هایی با رنگی جذاب و ملایم بسیار مشهور است.

یاقوت سرخ یا روبی (Ruby) گوهری با انواع رنگ قرمز و سختی 9 در مقیاس موهس می باشد. سنگ یاقوت سرخ همانند یاقوت کبود از خانواده کروندوم (Corundum) می باشد. تا 200 سال پیش تصور می شد روبی از نظر ترکیب شیمیایی مشابه اسپینل قرمز (Red Spinel) و گارنت قرمز در یک گروه کروندوم قرار دارند. هنگام تشکیل روبی و سفایر به جز اکسید آلومینیوم خالص و عناصر رنگزا، عناصر همراه دیگر، سنگ ها و سیالات درگیر و مذابهای مختلف می توانند همراه با این یاقوت تشکیل شوند یا به دام بیفتند. اگر یاقوتهای کشورها و منشأ های مختلف هیچ گونه تفاوتی در عناصر همراه و ناخالصی درون آنها نداشتند قطعا تفاوت رنگ و شفافیت و پیرو آن تفاوت ارزش وجود نداشت. گاها سنگ مادر یا میزبان یاقوت سرخ کلسیت یا دولومیت (Dolomite) است که خود در اثر دگرگونی مجاورتی با مواد مذاب یا توده های گرم درون عمق زمین از سنگ آهک اولیه تشکیل می شود. برخی محتویات کانی های میهمان مثل روتیل (بلورهای سوزنی ریز) باعث جلای ملایم و ابریشمی در روبی می شوند. چنانچه مقدار کانی روتیل در محتویات آن زیاد باشد و به صورت کابوشن تراشیده شود پدیده زیبای چشم گربه ای یا آستریوم (ستاره شش پر) در یاقوت بوجود می آید که ارزش جواهر را چند برابر می کند. در جدول زیر مشخصات سنگ یاقوت سرخ آمده است:

جدول خصوصیات سنگ یاقوت سرخ

ترکیب شیمیاییکروندوم – اکسید آلومینیوم همراه کرومیوم- Al2O3:Cr

رنگ قرمز با شدت مختلف

رنگ خاکه سفید

شفافیت شفاف تا مات

کلیواژندارد

جلاشیشه ای

ضریب شکست نور1.778 – 1.762

شکست دوگانه0.008

سختی موهس9

وزن مخصوص4.05 – 3.97

سیستم کریستالیتریگونال

فلورسانسدر طول موج بلند قرمز رنگ

علت رنگ قرمز یاقوت

کروندوم به خودی خود تقریبا بی رنگ است و عامل رنگ دهنده در روبی عنصر کروم است و همانطور که قطعا دیده اید سایه هایی قهوه ای رنگ در یاقوت سرخ وجود دارد دلیل آنها مقدار بسیار کمی از فلز آهن در ترکیب شیمیایی آنها است. تقریبا در هر معدنی یک نوع رنگ روبی مختص خود را دارد و فرمول خاصی برای تعیین رنگ آن بر اساس مکان وجود ندارد. معمولا پراکندگی رنگ در سرتاسر نقاط روبی متفاوت است و لکه های قرمز یا نوارهایی در آن مشاهده می شود. بهترین رنگ روبی رنگ قرمز خالص است که به “خون کبوتر” معروف است. اصطلاحاتی رایج در بازار جواهرات مانند یاقوت برمه یا یاقوت سرخ سیامی در واقع بخاطر کیفیت بالای رنگ آن است نه به خاطر مکان استخراج آن.

ارزش دو یاقوت هم وزن بیست قیراطی در بهترین کیفیت (سافایر کشمیر یا روبی برمه) با نمونه یاقوتی به همان مشخصات کانیایی ولی در بدترین کیفیت گوهری (مانند برخی یاقوت های هند و آفریقا) می توانند تا ده هزار برابر تفاوت داشته باشد، گوهر اولی قیراطی 20 هزار دلار و دومی کمتر از دو دلار!

روش استخراج روبی

یاقوت سرخ را می توان از شکافها و کانال های بسیار ریز و حفره های کوچک همانند سایر کانی های دیگر پیدا کرد. استخراج این سنگ از معادن ذخیره اولیه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و ترجیحا به صورت ابتدایی و از طریق معادن ثانویه رسوبی استخراج می شود. این روش قدیمی صدها سال است که از طریق شستن شن و ماسه های رسوبی کف رودخانه جهت یافتن این گوهر انجام می شود.

منابع و معادن سنگ یاقوت سرخ در جهان

ذخایر مهم یاقوت در برمه، ویتنام، تایلند، پاکستان، سریلانکا و تانزانیا می باشد که از بین آنها مهمترین ذخایر معدن موگوک (Mogok) در برمه است. در این معدن لایه های رسوبی حاوی یاقوت قرمز در عمق چند متری زمین و گاهی 8 متر قرار دارند. از بین یک درصد از یاقوت های سرخ استخراج شده جهان که برای استفاده در جواهرات کاربرد دارند آنهایی هستند که دارای رنگ بسیار نفیس “سرخ خون کبوتر” می باشند. در حین استخراج یاقوت سرخ ممکن است کانی هایی نظیر بریل، تورمالین، یاقوت کبود، اسپینل، توپاز، زیرکن، مون استون، گارنت و کیانیت همراه آن یافت شود.

معادن سنگ یاقوت سرخ میانمار (برمه)

دو معدن موگوک و هسو دارای برمه دارای معروف ترین منبع روبی در طول تاریخ از نظر کیفیت می باشند که جهت توصیف رنگ آنها از واژه “خون کبوتر” استفاده می کنند. در معادن تایلند و کامبوج کمتر این سرزندگی و ویژگی فلورانس رنگ سرخ دیده می شود. خواص یاقوت سرخ این منطقه به دلیل کیفیت رنگ بالای خود نیر بسیار قوی می باشد.

تعیین ارزش گذاری کیفیت یاقوت سرخ

1-رنگ که خود شامل رنگ، تیرگی و روشنی رنگ و غلظت رنگ می باشد.

2-پاکی از بسیار پاک تا ناپاک و پر از ناخالصی: پاکی یاقوت برای ارزش گذاری بسیار اهمیت دارد ولی حد تشخیص چشمی برای این امر کافی است به گفته دیگر یافتن نمونه های از روبی که در حد مطالعات میکروسکوپی هم ناخالصی نداشته باشند و در اصطلاح گوهر شناسی (Loup clean) و یا (VVS (Very very slightly includedباشد بسیار کم یاب هستند. یاقوتی که بسیار ناپاک و اساسا اوپک باشد هرچند که بدون بهسازی باشد ولی ارزش مادی ندارد.

سنگ یاقوت

این سنگ در انواع بسیار گوناگون و رنگ‌های مختلفی یافت می‌شود. از جمله انواع سنگ یاقوت می‌توان به یاقوت روبی، یاقوت رز، یاقوت خاکستری، سنگ یاقوت هفت رنگ، و همچنین سنگ یاقوت دو رنگ اشاره داشت. توجه داشته باشید که هر یک از انواع گوهر یاقوت مزایای مخصوص به خود را داشته و برای درمان دسته خاصی از اختلالات مناسب هستند.

از جمله مهم‌ترین خواص سنگ یاقوت می‌توان به دور کردن غم و اندوه و ناراحتی و بهبود عملکرد قلب و جریان خون اشاره داشت. اگر تمایلی به استفاده از جواهرات یاقوت ندارید می‌توانید از یاقوت راف در منزل یا محل کار خود استفاده کنید.

سنگ یاقوت چیست؟

یاقوت یکی از باارزش‌ترین و مهم‌ترین انواع سنگ‌های قیمتی است. برخی از انواع سنگ‌های یاقوت در اندازه‌های بزرگ با قیمت‌های بالا معادل قیمت سنگ الماس نیز به فروش می‌رسند. این سنگ قرن‌ها است که از ارزش بالایی در میان قومیت‌های مختلف برخوردار است. یکی از علل ارزش بالای این سنگ سختی آن است که 9 در مقیاس موهس است. همچنین یاقوت قرمز از جمله معروف‌ترین انواع این سنگ است که رنگی بسیار جذاب و درخشش شیشه‌ای دارد. سنگ یاقوت در واقع نوعی از کوراندوم است که رنگ قرمز خود را مدیون عنصر کرومیوم است. کوراندومی که به رنگی غیر از رنگ قرمز باشد در دسته یاقوت کبود قرار می‌گیرد. البته کوراندوم در خالص‌ترین شکل بی‌رنگ خواهد بود. این کلمه از واژه Kurundam گرفته شده است که به معنای یاقوت قرمز است. همچنین جالب است بدانید که در زبان هند باستان، این سنگ با نام ratnaraj به معنای پادشاه سنگ‌های گران‌بها شناخته می‌شد.

از جمله نشانه‌های غنی تاریخی و ارزش این سنگ گرانبها می‌توان به متون سانسکریت قدیمی اشاره داشت. جنگجوهای برمه اعتقاد داشتند که به همراه داشتن سنگ یاقوت مات یا شفاف آن‌ها را در مقابل دشمنان شکست‌ناپذیر می‌کند؛ به همین دلیل هم این جنگجوها سنگ یاقوت را در زیر پوست خود قرار می‌دادند. این سنگ ارزشمند معمولاً به رنگ قرمز و سرخ دیده می‌شود؛ با این وجود گاه ممکن است مقادیر ناچیزی از رنگ‌های بنفش، صورتی، و یا قهوه‌ای نیز در آن به چشم بخورد.

سنگ یاقوت کجا یافت میشود

گوهر یاقوت روبی یا همان قرمز را می‌توان مانند دیگر کانی‌ها از کانال‌ها و شکاف‌های بسیار ریز و حفره‌های کوچک یافت کرد. البته بهتر است اشاره داشته باشیم که استخراج سنگ یاقوت از معادن ذخیره اولیه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. از این رو گوهر یاقوت مات و شفاف معمولاً از معادن ثانویه رسوبی و به صورت ابتدایی استخراج می‌شود. این روش برای یافتن یاقوت سال‌های زیادی است که با شستن شن و ماسه‌های رسوبی کف رودخانه انجام می‌شود. امروزه یاقوت اصل را می‌توان از بسیاری از کشورها یافت کرد.

از جمله مهم‌ترین کشورهای دارای منابع این سنگ ارزشمند می‌توان به تایلند، تانزانیا، ویتنام، و همچنین سریلانکا اشاره داشت. همچنین نمی‌توان از اهمیت و ارزش سنگ یاقوت ایرانی و سنگ یاقوت تنکابن نیز قافل شد. از میان تمام معادن سنگ یاقوت در سرتاسر جهان می‌توان به معدن موگوک در برمه به عنوان مهم‌ترین معدن اشاره داشت. در این معدن می‌توان لایه‌های رسوبی حاوی یاقوت را در عمق چند متری زمین یافت کرد. سنگ یاقوت برمه از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در بازار ارزش زیادی دارد. همچنین سنگ یاقوت یمنی نیز از جمله انواع ارزشمند یاقوت است که در کشور یمن یافت می‌شود. از جمله خواص یاقوت یمنی می‌توان به دور کردن بدی‌ها و پلیدی‌ها اشاره داشت. یاقوت یمنی معمولاً به رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای یافت می‌شود.

سنگ یاقوت تایلندی

کشور تایلند در دهه 1970 الی 1980 به عنوان اصلی‌ترین تامین‌کننده سنگ یاقوت در جهان شناخته می‌شد. اما امروزه یاقوت تایلندی به دلایل سیاسی و استراتژیک در بازار بسیار کم است. یاقوت تایلندی معمولاً به رنگ قرمز تیره تا قهوه‌ای یافت می‌شود.

سنگ یاقوت افریقایی

یاقوت افریقایی از دیگر انواع یاقوت است که در کشورهایی مانند موزامبیک، ماداگاسکار و کنیا استخراج می‌شود. گوهر یاقوت افریقایی به دلیل وجود عنصر اهن دارای تیرگی بیش‌تری در رنگ خود است. البته این تیرگی را می‌توان در سنگ‌های یاقوت یافت شده از کامبوج و تایلند نیز مشاهده کرد.

سنگ یاقوت هندی

گوهر یاقوت هندی از دیگر انواع بسیار ارزشمند سنگ یاقوت است که از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در بازار با قیمت بالایی به فروش می‌رسد. بهترین و باکیفیت‌ترین یاقوت هندی از معادن موجود در کشمیر استخراج می‌شوند. از جمله خواص یاقوت هندی می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب و بهبود جریان خون در بدن اشاره داشت.

فواید و خواص سنگ یاقوت

از سنگ یاقوت به طور عمده برای درمان بیماری‌های قلبی، تنظیم جریان خون و همچنین برای تقویت غده فوق کلیه استفاده می‌شود. سنگ یاقوت سرخ می‌تواند فشار خون را افزایش داده و حالت‌های ناتوانی و ضعف را در جسم از میان ببرد. این سنگ بینایی را تقویت کرده و جریان خون در ناحیه چشم‌ها را افزایش می‌دهد.

سنگ یاقوت نماد چیست؟

سنگ یاقوت با توجه به خواص بسیار زیادی که به همراه دارد می‌تواند برای تمامی افراد در هر شرایطی مفید بوده و تعادل روحی و جسمی انسان را افزایش دهد. در برخی از روایات و داستان‌ها یاقوت نمادی از قدرت و شجاعت است. در برخی دیگر از روایات این سنگ به دلیل رنگ قرمز خود نمادی از عشق و صمیمیت است. همچنین این گوهر ارزشمند در گذشته‌های دور به عنوان نماد ثروت و قدرت حاکمان نیز شناخته می‌شد.

انواع سنگ یاقوت

گوهر یاقوت با توجه به ترکیب شیمیایی و همچنین ترکیبات رنگی در انواع بسیار گوناگونی یافت می‌شود. توجه داشته باشید که هر یک از انواع سنگ یاقوت فواید مخصوص به خود را داشته و می‌توانند برای درمان دسته خاصی از بیماری‌ها و اختلالات مناسب باشند. اگر قصد دارید از خواص این سنگ بهرمند شوید بهتر است پیش از خرید انواع آن را بشناسید تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. از جمله محبوب‌ترین انواع یاقوت در سرتاسر جهان می‌توان به سنگ یاقوت بی رنگ، یاقوت هفت رنگ، سنگ یاقوت خاکستری، یاقوت نارنجی و همچنین یاقوت دو رنگ اشاره داشت.

یاقوت چیست؟ (سنگ شناسی)

یاقوت عربی شده واژه پارسی یاکَند می‌باشد.یاقوت دارای ترکیب اکسید آلمینیوم Al۲o۳ است که به دلیل وجود عناصر واسطه به رنگهای متفاوتی یافت می شود . ترکیب شیمیایی یاقوت آلومین خالص است که ممکن است به مقدار کم با مواد دیگر از قبیل کروم و آهن آغشته شود. معمولا یاقوتهای سرخی که از معادن قاره افریقا و کشورهایی مانند موزامبیک ، کنیا و مادگاسکار استخراج میشوند به دلیل داشتن عنصر آهن تیره گی بیشتری دارند. البته این تیره گی در یاقوتهای رخ کشورهای تایلند و کامبوج نیز اغلب دیده میشود.در کل جواهرشناسان برای یاقوتهای سرخی که رنگ آنها به رنگ خون کبوتر pigeon’s blood نزدیک باشد ، ارزش بیشتری قائل هستند و یاقوتهای سرخ با رنگ تیره تر که رنگ آنها به رنگ خون خرگوش rabbit’s blood نزدیک است در مرتبه بعدی جای میگیرد. بر اساس فاکتور رنگ بهترین یاقوتهای سرخ جهان از معادن برمه ، ویتنام ، تانزانیا و موزامبیک استخراج میگردد.

در توصیف رنگ سرخ یاقوت میتوان این بیان را نیز افزود که بهترین رنگ برای یاقوت سرخ ، قرمز مایل به ارغوانی یا صورتی میباشد. معمولا بستر شکل گیری این گونه یاقوتهای با ارزش در دل سنگ مرمر است و یاقوت سرخ به علت رنگ فلورسنسی که داراست ، زیر پرتوهای آفتاب به درخشش و تللئوی رنگ سرخ بیشتری میرسد و این درخشش زیر نور خورشید چندین برابر میگردد. یاقوتهای سرخی که بستر آنها مرمر میباشد ، بیشتر در کشوهای برمه (میانمار) ، منطق شمالی ویتنام و دامنه های غربی هیمالیا در کشورهای تاجیکستان و افغانستان (معدن جگدلک) یافت میشود.

در تجارت بین المللی یاقوت قرمز را Ruby و رنگهای دیگر یاقوت را Sapphire می نامند و همیشه این نام با رنگ آن همراه است مثل Blue Sapphire (یاقوت کبود) ، Yellow Sapphire (یاقوت زرد) و Colorless Sapphire (یاقوت بیرنگ) از آنجائیکه سختی یاقوت ۹ است سنگی مناسب برای استفاده در صنعت جواهرسازی میباشد و در زمینه جواهرات کاربرد فروانی دارد.

معادن یاقوت

مهمترین معادن که دارای بهترین کیفیت یاقوت قرمز در دنیا می باشند , در کشور برمه یا میانمار Myanmar میباشد.یاقوتهای قرمز خالص و یا دانه اناری که از معدن mogok برمه استخراج می گردد , در دنیای تجارت از ارزش بالایی برخوردار هستند. رنگ قرمز یاقوت با معانی متفاوتی در تاریخ و فرهنگ ها به همراه بوده است. برای مثال در برخی از فرهنگها رنگ قرمز به رنگ قرمز خون جاری در بدن تشبیه شده است که به انسان قدرت زندگی می دهد.

شرایط پیدایش یاقوت در قاره آسیا نتیجه دگرگونی لایه های زمین و در قاره افریقا یاقوتها آذرین و آتشفشانی هستند. به همین دلیل ناپاکی یاقوتهای افریقایی از یاقوتهای آسیایی بیشتر است و در داخل بلورهای یاقوت های افریقایی ، ناخالصی و کریستالهای مهمان به وفور دیده میشود.

خصوصیات فیزیکی و نوری: بلورهای یاقوت سرخ در سیستم تریگونال متبلور شده اند اما تنوع آنها به محل حضورشان بستگی دارد. برای مثال یاقوتهای برمه ای معمولا به صورت منشورهای هگزاگونال تخت با دو انتها معین می شوند. از لحاض فیزیکی کریستال یاقوت دارای شکستگیهای ناهموار و صدفی بوده و کلیواژ یا رخ ندارد. یاقوت درخشندگی شیشه ای دارد. جذب طیفی کریستال یاقوت در خط قرمز، زرد، سبز و بنفش است. انواع‌ یاقوت‌ قرمز مصنوعی به‌ شكل‌ شیشه‌ و دابلت‌ DOBLET در بازار یافت‌ می ‌شوند. اسپینل‌ SPINEL ، گارنت‌ GARNET و همچنین تورمالین‌ قرمز RED TOURMALINE کریستالهای‌ مشابه یاقوت هستند كه‌ رنگ‌ آن‌ مانند یاقوت سرخ میباشند،ولی در حقیقت‌ گوهرهای‌ گرانبهای‌ دیگری‌ هستند.

تشخیص یاقوت

امروزه بیشترین یاقوت‌های ستاره مصنوعی یا تركیبی هستند.یكی‌ از نشانه‌ها برای‌ تشخیص‌ یاقوت‌ اصل‌ از بدل‌ آن‌ است‌كه‌ سنگ‌ ِاصل، اشعه‌ فرابنفش‌ را از خود عبور می‌ دهد و انواع‌ مصنوعی‌ این‌ ویژگی‌ را ندارند. پس از یاقوت قرمز ، یاقوت کبود با ارزش ترین سنگ در خانواده ی یاقوت هاست .بهترین رنگ طبیعی یاقوت کبود از معادن کشمیر هند استخراج می گردد و دارای رنگ آبی پررنگ مخملی است . البته یاقوتهای سریلانکا هم می توانند دارای رنگ زیبای یاقوت کبود کشمیر هند باشند. وجود عناصری مانند تیتانیوم و آهن باعث ایجاد رنگ آبی مایل به بنفش در یاقوت کبود می شود .از منابع مهم یاقوتهای کبود می توان کشمیر هند ،سریلانکا ، برمه ، تایلند ، پاکستان ، افغانستان , استرالیا و آمریکا را نام برد .

خصوصیات فیزیکی و نوری : کریستال سافایر در سیستم تریگونال متبلور می شود و شکل گیری آن به شرایط معدن وابسته است. مثلا سافایرهای معادن سریلانکا به شکل دو هرمی متبلور می شوند. با اینکه سافایرها دارای شکستگیهای صدفی و ناهمواری هستند اما رخ واقعی ندارند و دارای درخشندگی شیشه ای میباشند.

درجه بندی یاقوت و ارزش های یاقوت

قابل ذکر است که در درجه بندی کیفیت و ارزش یاقوت چهار عامل مهم تأثیر گذار هستند که عبارتند از:

۱- رنگ Color : رنگ مهمترین فاکتور در قیمت گزاری کانیهای رنگی و یاقوت هاست .برای مثال یاقوت قرمز می تواند دارای رنگ قرمز ،نارنجی یا قرمز مایل به بنفش باشد ولی بهترین رنگ یاقوت قرمز، رنگ قرمز خالص همراه با مقدار کمی از رنگ بنفش می باشد که به آن یاقوت دانه اناری سرخ می گویند.

باید توجه داشت که قیمت یاقوت قرمز هنگامی که رنگ قرمز یاقوت همراه با رنگ بنفش و یا نارنجی و یا حتی قهوه ای باشد , کاهش می یابد.از طرف دیگر رنگ قرمز یاقوت باید از غلظت خوبی برخوردار باشد زیرا پایین بودن غلظت رنگ باعث تغییر رنگ قرمز به رنگ صورتی میشود که قیمت آن کمتر است.

۲- پاکی Clarity : پاکی سنگ عبارت است از خالی بودن سنگ از هرگونه ناخالصی های درونی و مشکلات سطحی.به عبارتی همانند دیگر سنگهای گرانبها هر چه پاکتر باشند به قیمت آن افزوده می شود زیرا وجود ناخالصی ها در سنگ نه تنها از زیبایی سنگ می کاهد بلکه در شفافیت , استحکام و رنگ سنگ تأثیر می گذارد . دقت داشته باشید که یاقوت قرمز پاک، بسیار کمیاب بوده و از قیمت بسیار زیادی برخوردار هستند.

۳- برش Cut : لازم به ذکر است که اگر یاقوتی با دقت بسیار برش خورده باشد می تواند دارای رنگ و جلای بهتر باشد در هنگام خرید به شکل هندسی سنگ برش خورده توجه شود که از قرینگی کاملی برخوردار باشد .اگر برش سنگ مورد نظر گرد است باید کاملاً گرد باشد و تمام صفحات برش خورده بر روی سنگ از نظم و ترتیب خاصی پیروی کند در غیر این صورت از بهای سنگ کاسته میشود .

۳- وزن Carat Weight : واحد اندازه گیری وزن یاقوت ها همانند دیگر سنگهای گرانبها و نیمه گرانبها بر اساس قیراط می باشد . یک قیراط ۰.۲ گرم و یا هر ۵ قیراط یک گرم است. هرچه وزن سنگ بیشتر شود قیمت آن هم تصاعدی افزایش می یابد زیرا هر چه اندازه و وزن بیشتر شود ,کمیاب تر بوده و گرانبهاتر است.

سنگ یاقوت چیست؟

یاقوت دارای ترکیب اکسید آلمینیوم Al۲o۳ است که به دلیل وجود عناصر واسطه به رنگهای متفاوتی یافت می شود . ترکیب شیمیایی یاقوت آلومین خالص است که ممکن است به مقدار کم با مواد دیگر از قبیل کروم و آهن آغشته شود. معمولا یاقوتهای سرخی که از معادن قاره افریقا و کشورهایی مانند موزامبیک ، کنیا و مادگاسکار استخراج میشوند به دلیل داشتن عنصر آهن تیره گی بیشتری دارند. البته این تیره گی در یاقوتهای رخ کشورهای تایلند و کامبوج نیز اغلب دیده میشود.در کل جواهرشناسان برای یاقوتهای سرخی که رنگ آنها به رنگ خون کبوتر pigeon’s blood نزدیک باشد ، ارزش بیشتری قائل هستند و یاقوتهای سرخ با رنگ تیره تر که رنگ آنها به رنگ خون خرگوش rabbit’s blood نزدیک است در مرتبه بعدی جای میگیرد. بر اساس فاکتور رنگ بهترین یاقوتهای سرخ جهان از معادن برمه ، ویتنام ، تانزانیا و موزامبیک استخراج میگردد.

در توصیف رنگ سرخ یاقوت میتوان این بیان را نیز افزود که بهترین رنگ برای یاقوت سرخ ، قرمز مایل به ارغوانی یا صورتی میباشد. معمولا بستر شکل گیری این گونه یاقوتهای با ارزش در دل سنگ مرمر است و یاقوت سرخ به علت رنگ فلورسنسی که داراست ، زیر پرتوهای آفتاب به درخشش و تلالو رنگ سرخ بیشتری میرسد و این درخشش زیر نور خورشید چندین برابر میگردد. یاقوتهای سرخی که بستر آنها مرمر میباشد ، بیشتر در کشوهای برمه (میانمار) ، منطق شمالی ویتنام و دامنه های غربی هیمالیا در کشورهای تاجیکستان و افغانستان (معدن جگدلک) یافت میشود.

در تجارت بین المللی یاقوت قرمز را Ruby و رنگهای دیگر یاقوت را Sapphire می نامند و همیشه این نام با رنگ آن همراه است مثل Blue Sapphire (یاقوت کبود) ، Yellow Sapphire (یاقوت زرد) و Colorless Sapphire (یاقوت بیرنگ) از آنجائیکه سختی یاقوت ۹ است سنگی مناسب برای استفاده در صنعت جواهرسازی میباشد و در زمینه جواهرات کاربرد فروانی دارد.

مهمترین معادن که دارای بهترین کیفیت یاقوت قرمز در دنیا می باشند , در کشور برمه یا میانمار Myanmar میباشد.یاقوتهای قرمز خالص و یا دانه اناری که از معدن mogok برمه استخراج می گردد , در دنیای تجارت از ارزش بالایی برخوردار هستند. رنگ قرمز یاقوت با معانی متفاوتی در تاریخ و فرهنگ ها به همراه بوده است. برای مثال در برخی از فرهنگها رنگ قرمز به رنگ قرمز خون جاری در بدن تشبیه شده است که به انسان قدرت زندگی می دهد.

شرایط پیدایش یاقوت در قاره آسیا نتیجه دگرگونی لایه های زمین و در قاره افریقا یاقوتها آذرین و آتشفشانی هستند. به همین دلیل ناپاکی یاقوتهای افریقایی از یاقوتهای آسیایی بیشتر است و در داخل بلورهای یاقوت های افریقایی ، ناخالصی و کریستالهای مهمان به وفور دیده میشود.

خصوصیات سنگ یاقوت

خصوصیات فیزیکی و نوری: بلورهای یاقوت سرخ در سیستم تریگونال متبلور شده اند اما تنوع آنها به محل حضورشان بستگی دارد. برای مثال یاقوتهای برمه ای معمولا به صورت منشورهای هگزاگونال تخت با دو انتها معین می شوند. از لحاض فیزیکی کریستال یاقوت دارای شکستگیهای ناهموار و صدفی بوده و کلیواژ یا رخ ندارد. یاقوت درخشندگی شیشه ای دارد. جذب طیفی کریستال یاقوت در خط قرمز، زرد، سبز و بنفش است. انواع‌ یاقوت‌ قرمز مصنوعی به‌ شكل‌ شیشه‌ و دابلت‌ DOBLET در بازار یافت‌ می ‌شوند. اسپینل‌ SPINEL ، گارنت‌ GARNET و همچنین تورمالین‌ قرمز RED TOURMALINE کریستالهای‌ مشابه یاقوت هستند كه‌ رنگ‌ آن‌ مانند یاقوت سرخ میباشند،ولی در حقیقت‌ گوهرهای‌ گرانبهای‌ دیگری‌ هستند.

تشخیص سنگ یاقوت

امروزه بیشترین یاقوت‌های ستاره مصنوعی یا تركیبی هستند.یكی‌ از نشانه‌ها برای‌ تشخیص‌ یاقوت‌ اصل‌ از بدل‌ آن‌ است‌كه‌ سنگ‌ ِاصل، اشعه‌ فرابنفش‌ را از خود عبور می‌ دهد و انواع‌ مصنوعی‌ این‌ ویژگی‌ را ندارند. پس از یاقوت قرمز ، یاقوت کبود با ارزش ترین سنگ در خانواده ی یاقوت هاست .بهترین رنگ طبیعی یاقوت کبود از معادن کشمیر هند استخراج می گردد و دارای رنگ آبی پررنگ مخملی است . البته یاقوتهای سریلانکا هم می توانند دارای رنگ زیبای یاقوت کبود کشمیر هند باشند. وجود عناصری مانند تیتانیوم و آهن باعث ایجاد رنگ آبی مایل به بنفش در یاقوت کبود می شود .از منابع مهم یاقوتهای کبود می توان کشمیر هند ،سریلانکا ، برمه ، تایلند ، پاکستان ، افغانستان , استرالیا و آمریکا را نام برد .

خصوصیات فیزیکی و نوری : کریستال سافایر در سیستم تریگونال متبلور می شود و شکل گیری آن به شرایط معدن وابسته است. مثلا سافایرهای معادن سریلانکا به شکل دو هرمی متبلور می شوند. با اینکه سافایرها دارای شکستگیهای صدفی و ناهمواری هستند اما رخ واقعی ندارند و دارای درخشندگی شیشه ای میباشند.

درجه بندی کیفیت و ارزش یاقوت چهار عامل مهم تأثیر گذار

۱- رنگ Color : رنگ مهمترین فاکتور در قیمت گزاری کانیهای رنگی و یاقوت هاست .برای مثال یاقوت قرمز می تواند دارای رنگ قرمز ،نارنجی یا قرمز مایل به بنفش باشد ولی بهترین رنگ یاقوت قرمز، رنگ قرمز خالص همراه با مقدار کمی از رنگ بنفش می باشد که به آن یاقوت دانه اناری سرخ می گویند.

باید توجه داشت که قیمت یاقوت قرمز هنگامی که رنگ قرمز یاقوت همراه با رنگ بنفش و یا نارنجی و یا حتی قهوه ای باشد , کاهش می یابد.از طرف دیگر رنگ قرمز یاقوت باید از غلظت خوبی برخوردار باشد زیرا پایین بودن غلظت رنگ باعث تغییر رنگ قرمز به رنگ صورتی میشود که قیمت آن کمتر است.

۲- پاکی Clarity : پاکی سنگ عبارت است از خالی بودن سنگ از هرگونه ناخالصی های درونی و مشکلات سطحی.به عبارتی همانند دیگر سنگهای گرانبها هر چه پاکتر باشند به قیمت آن افزوده می شود زیرا وجود ناخالصی ها در سنگ نه تنها از زیبایی سنگ می کاهد بلکه در شفافیت , استحکام و رنگ سنگ تأثیر می گذارد . دقت داشته باشید که یاقوت قرمز پاک، بسیار کمیاب بوده و از قیمت بسیار زیادی برخوردار هستند.

۳- برش Cut : لازم به ذکر است که اگر یاقوتی با دقت بسیار برش خورده باشد می تواند دارای رنگ و جلای بهتر باشد در هنگام خرید به شکل هندسی سنگ برش خورده توجه شود که از قرینگی کاملی برخوردار باشد .اگر برش سنگ مورد نظر گرد است باید کاملاً گرد باشد و تمام صفحات برش خورده بر روی سنگ از نظم و ترتیب خاصی پیروی کند در غیر این صورت از بهای سنگ کاسته میشود .

4- وزن Carat Weight : واحد اندازه گیری وزن یاقوت ها همانند دیگر سنگهای گرانبها و نیمه گرانبها بر اساس قیراط می باشد . یک قیراط ۰.۲ گرم و یا هر ۵ قیراط یک گرم است. هرچه وزن سنگ بیشتر شود قیمت آن هم تصاعدی افزایش می یابد زیرا هر چه اندازه و وزن بیشتر شود ,کمیاب تر بوده و گرانبهاتر است.

امروز به دلیل کمیابی یاقوت های طبیعی با کیفیت ، صنعت ساخت یاقوت های مصنوعی و بهسازی در جهان پیشرفت چشمگیری داشته است یاقوت مصنوعی synthetic corundums برای اولین بار توسط آگوست ورنیوال شیمیدان فرانسوی ساخته شد وی فرآیند ذوب- شعله را برای تولید یاقوتهای ارزان قیمت در سال ۱۸۸۶ اختراع كرد. صنعت ساخت یاقوت های مصنوعی از سال ۱۹۰۲ آغاز و به صنعت جواهرسازی راه یافت. این نوع یاقوت ها دارای خواص فیزیکی و نوری ،ترکیب شیمیایی و ساختمان کریستالی یکسان با نمونه های طبیعی خود هستند و جداسازی آنها از نمونه های طبیعی از روی ناخالصی های آنها در لابراتوارهای گوهرشناسی میسر بوده و گاهی این کار توسط گوهرشناسان و در بعضی از نمونه ها می تواند بسیار دشوار باشد و از آنجایی که سنگهای مصنوعی از قیمت کمتری برخوردار هستند حتماً قبل از خرید از اصالت آنها باید اطمینان حاصل شود.

سنگ یاقوت سرخ یا روبی نوع قرمز کروندوم و با درجه سختی 9 به عنوان دومین ماده سخت جهان بعد از الماس می باشد. یاقوت سرخ جزو گرانترین و زیباترین سنگهای جهان نیز است

مشخصات سنگ یاقوت سرخ

یاقوت سرخ یا روبی (Ruby) گوهری با انواع رنگ قرمز و سختی 9 در مقیاس موس می باشد. سنگ یاقوت سرخ همانند یاقوت کبود از خانواده کروندوم (Corundum) می باشد. تا 200 سال پیش تصور می شد روبی از نظر ترکیب شیمیایی مشابه اسپینل قرمز (Red Spinel) و گارنت قرمز در یک گروه کروندوم قرار دارند. هنگام تشکیل روبی و سفایر به جز اکسید آلومینیوم خالص و عناصر رنگزا، عناصر همراه دیگر، سنگ ها و سیالات درگیر و مذابهای مختلف می توانند همراه با این یاقوت تشکیل شوند یا به دام بیفتند. اگر یاقوتهای کشورها و منشأ های مختلف هیچ گونه تفاوتی در عناصر همراه و ناخالصی درون آنها نداشتند قطعا تفاوت رنگ و شفافیت و پیرو آن تفاوت ارزش وجود نداشت. گاها سنگ مادر یا میزبان یاقوت سرخ کلسیت یا دولومیت (Dolomite) است که خود در اثر دگرگونی مجاورتی با مواد مذاب یا توده های گرم درون عمق زمین از سنگ آهک اولیه تشکیل می شود. برخی محتویات کانی های میهمان مثل روتیل (بلورهای سوزنی ریز) باعث جلای ملایم و ابریشمی در روبی می شوند. چنانچه مقدار کانی روتیل در محتویات آن زیاد باشد و به صورت کابوشن تراشیده شود پدیده زیبای چشم گربه ای یا آستریوم (ستاره شش پر) در یاقوت بوجود می آید که ارزش جواهر را چند برابر می کند.

علت رنگ قرمز یاقوت

کروندوم به خودی خود تقریبا بی رنگ است و عامل رنگ دهنده در روبی عنصر کروم است و همانطور که قطعا دیده اید سایه هایی قهوه ای رنگ در یاقوت سرخ وجود دارد دلیل آنها مقدار بسیار کمی از فلز آهن در ترکیب شیمیایی آنها است. تقریبا در هر معدنی یک نوع رنگ روبی مختص خود را دارد و فرمول خاصی برای تعیین رنگ آن بر اساس مکان وجود ندارد. معمولا پراکندگی رنگ در سرتاسر نقاط روبی متفاوت است و لکه های قرمز یا نوارهایی در آن مشاهده می شود. بهترین رنگ روبی رنگ قرمز خالص است که به “خون کبوتر” معروف است. اصطلاحاتی رایج در بازار جواهرات مانند یاقوت برمه یا یاقوت سرخ سیامی در واقع بخاطر کیفیت بالای رنگ آن است نه به خاطر مکان استخراج آن.

شفافیت و درخشانی یاقوت

یاقوت معمولا ناسرگی ها را نشان میدهد و اینها بخشی از طبیعت این سنگ هستند.
با این حال وقتی ناسرگی ها درخشش یا شفافیت سنگ را کاهش دهند، ارزشش را کم می کنند.
یاقوتی که ناسرگی هایش را نمی توان با چشم غیرمسلح دید، یاقوت های بزرگ هستند که خیلی کمیابند و بسیار ارزشمند هستند.

برش و شکل یاقوت

یاقوت معمولا برش های ترکیبی دارد و همراه با برش های تاج شکل درخشان و پاویلیون های پلکانی است.
متداول ترین شکل ها بیضی و بالشتکی هستند. سایر برش ها نیز مانند دایره، مثلث، الماسی، گلابی و تخم مرغی شکل هم وجود دارد.
با این حال پیدا کردن این شکل ها در اندازه های بزرگ سخت است زیرا هیچ شکلی مانند بیضی و بالشی نمی تواند وزن اولیه سنگ را حفظ کند.
یاقوت های بزرگتر از یک قیراط کمیاب هستند بنابراین قیمت بر اساس اندازه افزایش می یابد.
یاقوتی که ستاره نشان است برش داده می شود تا این پدیده نوری را بهتر نمایش دهد.
یاقوت های دارای ناسرگی های روتیل درخشش براقی دارند در حالیکه یاقوت های شفاف مثل شیشه می درخشند.
گوهرتراشان معمولا یاقوت ها را گرد می کنند تا رنگ قرمز مایل به نارنجی شان به حداقل برسد و وزن قیراط شان هم کاهش نیابد.

آماده سازی و ساخت یاقوت

یاقوت را در معرض حرارت قرار می دهند تا رنگش مشخص تر شود. این کار را می توان نوعی بهینه سازی همیشگی دانست.
ناسرگی های روتیل اثبات می کند که سنگ یاقوت زیر حرارت قرار نگرفته است.
یاقوت را با هم آمیزی آماده می کنند تا درخشش بیشتری داشته باشد.
سایر روش ها پر کردن فواصل و شکاف های موجود در این سنگ با استفاده از شیشه است که باعث می شود این سنگ گزینه بهتری برای ساخت جواهرات شود.
معمولا یاقوت یا روغنی است یا خشک.
جدا از تمام این روش محبوب ترین نوع یاقوت نمونه های طبیعی آن هستند و همه فروشندگان مشهور سنگ جواهر در مورد روش ها و بهینه سازی های قبل از فروش به شما اطلاعات می دهند.

ویژگی های گوهرشناسی یاقوت قرمز

• فرمول شیمیایی: Al203، آلمینیوم اکسید
• ساختار بلورین: سه آسه، منشور شش ضلعی یا لوزی شکل
• رنگ: انواع قرمز
• سختی: 9 بر روی مقیاس Mohs
• شاخص انکسار: 1.726- 1.778
• چگالی: 3.97-4.05
• شکاف: ندارد
• شفافیت: شفاف تا مات
• شاخص انکسار دوگانه یا درخشش دوسویه: -0.008
• درخشندگی: شیشه ای تا براق
• شب نمایی: قوی: قرمز ارغوانی

سنگ های جواهر مرتبط یا شبیه به یاقوت

از آنجا که یاقوت عضوی از گروه کوروندوم است، ارتباط زیادی با یاقوت کبود دارد و بنابراین ویژگی هایشان در زمینه مقاومت، ترکیب و انکسار دوگانه شبیه به هم است.
سنگ های جواهر کوروندوم مانند یاقوت آبی، یاقوت مرغوب، یاقوت ستاره ای و یاقوت چندرنگ هستند.
یاقوت چشم گربه ای، ستاره ای و یاقوت سبز نیز وجود دارند اما خیلی کمیاب هستند.
یاقوتهای سبز همیشه ستاره دارند و معمولا به صورت برش های سنگ جواهر، برش می خورند.
در این نوع یاقوت می توان تلعلل نور را به شکل یک ستاره دید اما چنین سنگ هایی خیلی کمیاب هستند.
یاقوت به سایر سنگ های جواهر قرمز رنگ مانند لعل آلماندیت و پیروپ شبیه است.
لعل بداخشان، توپاز، تورمالین و زرگون نیز ممکن است به جای یاقوت اشتباه گرفته شوند.
یاقوت می تواند با سایر مواد معدنی هم ترکیب شود و مواردی مانند زوزیت قرمز و یاقوت در فاچسایت را بسازد.